Bełżec

Początki kolejnictwa w Bełżcu.

Wszystko zależało tak naprawdę kto dany teren w danym czasie okupował i w którym miejscu przebiegała granica zaborów.

Normalnotorowa

Od 1884 roku istniała sieć normalnotorowa pomiędzy Jarosławiem i Rawą Ruską, w 1887 roku doprowadzono ją do Bełżca. Kolejne wojny i zmiany granic wymuszały przebudowę obecnie istniejących już odcinków.

1916 roku uruchomiono tory kolei z Bełżca do Rejowca przez Zwierzyniec, Zawadę, Krasnystaw.

Modyfikacji uległ odcinek Bełżec – Jarosław przez Rawę Ruską, która to znalazła się po stronie radzieckiej co wymusiło budowę połączenia przez Werchratę. (W Hrebennem stworzono rozjazd w kierunku Werchraty).

W czasie II wojny światowej, powstała również bocznica prowadząca do obozu zagłady w Bełżcu.

Wąskotorowa

W 1915 roku budowę kolei wąskotorowej zapoczątkowało dowództwo niemieckich wojsk kolejowych „Bug”, by poprawić zaopatrzenie i połączyć się z ruską linią normalnotorową kończącą się w Chełmie. Końcowa stacja tej wąskotorowej linii wypadła w Trawnikach. Po otwarciu odcinka normalnotorowego do Rejowca, kolej wąskotorowa podupadła.

4 lipca 1944 roku, na stacji został zbombardowany skład z amunicja i materiałami wybuchowymi. Wraz z budynkami kolejowymi, dworcem, zniszczeniu uległo ok 50 budynków.

Przetrwała:

• kolejowa wieża ciśnień wybudowano w czasie I wojny światowej, najprawdopodobniej z 1916 r.,

• dawna lokomotywownia – obecnie w ruinie,

• dom w którym mieszkał komendant obozu podczas jego funkcjonowania, budynek należał do kolei.

• Stacja pomp, która znajduje się w innym miejscu Bełżca (obok głównego skrzyżowania Narol, Zamość, Hrebenne)

W miejscu spalonego dworca powstał barak, który bardzo długo się utrzymał, jest to pierwszy obiekt który pamiętam z tej stacji, postawiony tymczasowo, istniał jeszcze na początku lat 90 XX wieku. Z czasem wybudowano nowy dworzec ale kolej na tym terenie już chyliła się ku upadkowi.

Na kilka lat przewozy pasażerskie zniknęły całkowicie z terenów Bełżca, odcinając województwo podkarpackie, świętokrzyskie i mazowieckie od byłego już wtedy województwa zamojskiego. Obecnie próbuje się wskrzesić ruch w postaci szynobusów, jednak bardzo kiepsko to wygląda. Ludzie odzwyczaili się od podróżowania tymi środkami lokomocji.

Ze zrozumiałych przyczyn starsze zdjęcia nie są mojego autorstwa a źródła pochodzenia naprawdę różne.

Pierwszy dworzec

Ostrzał z niemieckiego kolejowego działa

Na horyzoncie widocze drewniane wieże obserwacyjne na granicy sowiecko niemieckiej, w tym miejscu powstał w 1942 obóz zagłądy

Rozkład Jazdy kolei wąskotorowej

Zdjęcia mniej więcej z lat 80 -90 XX w.  nieistniejącego już dziś  „dworca” i obiektów kolejowych.  Fotografie Pana Telesińskiego.

barak, pełniący rolę dworca

barak, pełniący rolę dworca

Stacja kolejow Bełżec

barak, pełniący rolę dworca

barak, pełniący rolę dworca

Stacja kolejow Bełżec

nieistniejacy już budynek parowozowni

parowozownia

Obecnie pozostało bardzo mało do oglądania i najwygodniej dotrzeć do budynków objeżdżając  teren kolejowy i podjechać od tyłu. Skręcając przy remizie strażackiej na ulicę Wąska lub przy samym przejeździe kolejowym gruntową dróżka, łącznikiem właśnie z ulicą Wąską.

parowozownia

wieża ciśnień

parowozownia

parowozownia

parowozownia

wieża ciśnień

Bardzo istotnym elementem kolei jest również woda i dostęp do wody. Bełżeckim parowozom wodę zapewniała stacja pomp położona po drugiej północnej stronie miejscowości. Stąd właśnie woda pompowana była aż na stację do wierzy ciśnień, jest to około 1,5 km. Budynek stacji pomp choć w nie najlepszej kondycji ale nadal stoi. Nie wiem pod kogo obecnie podlega ten obiekt, pod gminę czy też pod kolej, ale jak na razie widać chyba brak pomysłu na zagospodarowanie i uratowanie tego obiektu.